Omega-3 yağ asitleri, beyin fonksiyonları, kalp sağlığı ve iltihaplanmayı azaltıcı etkileri ile sağlıklı bir yaşam için vazgeçilmezdir. Vücut tarafından üretilemediğinden, dışarıdan besinlerle veya takviyelerle alınması gerekir. Ancak piyasada bulunan çok sayıda Omega-3 takviyesi, kullanıcılar için kafa karıştırıcı olabilir. EPA ve DHA oranları, menşei, formu ve saflık seviyesi gibi birçok faktör doğru ürünü seçmede belirleyici rol oynar. Bu yazıda, Omega-3 takviyesi seçerken dikkat edilmesi gereken temel noktalara bilimsel veriler ışığında değineceğiz.

Omega-3 Yağ Asitleri Nelerdir?

Omega-3 yağ asitleri üç ana gruba ayrılır:

• ALA (alfa-linolenik asit): Bitkisel kaynaklıdır (keten tohumu, ceviz vb.) ancak vücut tarafından EPA ve DHA’ya düşük oranda çevrilir.
• EPA (eikosapentaenoik asit): Balık yağı kaynaklıdır, anti-inflamatuar etkiye sahiptir.
• DHA (dokosahekzaenoik asit): Beyin, sinir sistemi ve göz sağlığı için kritik öneme sahiptir.

EPA ve DHA’nın doğrudan alınması, özellikle beyin, kalp ve bağışıklık sistemi üzerinde önemli faydalar sağlar (Calder, 2015).

EPA-DHA Oranı Ne İfade Eder?

Omega-3 takviyelerinde genellikle EPA ve DHA miktarı mg cinsinden belirtilir. Bu oranlar ürünün kullanım amacına göre önem kazanır:

• EPA ağırlıklı takviyeler genellikle kalp-damar sağlığı ve iltihaplanma için tercih edilir.
• DHA ağırlıklı takviyeler ise beyin sağlığı, hafıza, göz gelişimi ve gebelik desteği için daha uygundur (Swanson et al., 2012).

Genel kullanım için dengeli bir EPA/DHA oranı idealdir. Ancak özel bir sağlık amacıyla kullanılıyorsa, bu oran değişebilir.

Trigliserid mi Etil Ester mi? Hangi Form Daha İyi Emilir?

Omega-3 takviyeleri genellikle iki formda sunulur:

• Trigliserid (TG) formu: Doğal formdur, emilimi daha yüksektir.
• Etil ester (EE) formu: Kimyasal işlemle elde edilir, daha ucuzdur ancak bazı çalışmalarda emilimin düşük olabileceği belirtilmiştir (Beckermann et al., 1990).

Emilim oranı, ürünün etkinliği için oldukça önemlidir. Bu nedenle trigliserid formu tercih edilmelidir.

Saflık ve Ağır Metal Testleri

Balık kaynaklı takviyeler cıva, kurşun gibi ağır metallerle kontamine olabilir. Bu nedenle ürünün:

• IFOS gibi bağımsız laboratuvarlardan saflık ve içerik testinden geçmiş olması,
• Ağır metal testlerinden başarıyla geçmiş olması,
• GMP veya ISO belgeli tesislerde üretilmiş olması,

özellikle önem taşır (Kris-Etherton et al., 2002).

Bitkisel Omega-3 Kaynakları

Vejetaryen veya vegan kullanıcılar için alg yağı gibi bitkisel DHA kaynakları önemli bir alternatiftir. ALA kaynakları ise vücutta yeterli EPA-DHA dönüşümü sağlamaz. Bu nedenle doğrudan DHA içeren alg yağları tercih edilmelidir (Ryan et al., 2010).

Sonuç

Omega-3 takviyesi seçerken yalnızca mg miktarına değil, EPA/DHA oranına, formuna, saflık testlerine ve üretim kalitesine dikkat edilmelidir. Özellikle kalp sağlığı, beyin fonksiyonları ve bağışıklık desteği gibi farklı hedefler için doğru oranda EPA ve DHA içeren ürünler seçilmelidir. Bilimsel olarak desteklenmiş, güvenilir kaynaklardan elde edilen takviyeler uzun vadeli sağlık faydaları açısından kritik öneme sahiptir.

Kaynaklar:

• Calder, P. C. (2015). Marine omega-3 fatty acids and inflammatory processes: Effects, mechanisms and clinical relevance. Biochimica et Biophysica Acta (BBA)-Molecular and Cell Biology of Lipids, 1851(4), 469–484.
• Swanson, D., Block, R., & Mousa, S. A. (2012). Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life. Advances in Nutrition, 3(1), 1–7.
• Beckermann, B., Beneke, M., & Seitz, I. (1990). Comparative bioavailability of eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid from triglycerides, ethyl esters and phospholipids in humans. Arzneimittel-Forschung, 40(10), 1111–1116.
• Kris-Etherton, P. M., Harris, W. S., & Appel, L. J. (2002). Fish consumption, fish oil, omega-3 fatty acids, and cardiovascular disease. Circulation, 106(21), 2747–2757.
• Ryan, A. S., et al. (2010). Safety and tolerability of high-dose algal docosahexaenoic acid supplementation in healthy adults: a randomized, double-blind trial. Food and Chemical Toxicology, 48(2), 622–628.